Quốc hội thảo luận việc phê chuẩn gia nhập Công ước của ILO về xóa bỏ lao động cưỡng bức

Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung báo cáo thuyết minh về việc gia nhập Công ước số 105 của ILO.

Gia nhập Công ước số 105 có ý nghĩa trên tất cả các mặt chính trị, pháp lý và kinh tế - xã hội

Báo cáo tại kỳ họp, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết: Lao động cưỡng bức đi ngược lại các nguyên tắc của kinh tế thị trường, phương hại đến môi trường sản xuất, kinh doanh và xu thế phát triển của quan hệ thương mại quốc tế hiện nay. Lao động cưỡng bức làm méo mó thị trường kinh doanh vì doanh nghiệp tuân thủ tốt lại phải đối mặt với sự cạnh tranh không lành mạnh từ những doanh nghiệp vi phạm pháp luật sử dụng lao động cưỡng bức với chi phí lao động thấp.

Quan hệ thương mại quốc tế ngày càng không chấp nhận các loại sản phẩm do lao động cưỡng bức làm ra. Quốc gia càng phát triển càng quan tâm và có xu hướng tẩy chay các loại hàng hóa được làm ra bởi lao động cưỡng bức. Doanh nghiệp của quốc gia bị phát hiện sử dụng lao động cưỡng bức có thể kéo theo những hậu quả tiêu cực không chỉ đối với doanh nghiệp đó, mà có thể ảnh hưởng trực tiếp đối với các ngành xuất khẩu và kinh tế của cả quốc gia đó.

Bởi vậy, trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập kinh tế quốc tế một cách sâu rộng, việc gia nhập Công ước số 105 của ILO là rất cần thiết và có ý nghĩa trên tất cả các mặt chính trị, pháp lý và kinh tế - xã hội; vừa góp phần bảo đảm môi trường kinh doanh quốc gia lành mạnh, công bằng; vừa góp phần giúp cho hàng hóa của các doanh nghiệp khi xuất khẩu sang thị trường nước ngoài tránh được các rủi ro bị tẩy chay bởi quốc gia nhập khẩu hàng hóa đó. Việc không sử dụng lao động cưỡng bức trong quá trình sản xuất ra các loại hàng hóa, dịch vụ được coi là một thành phần của “giấy thông hành”, giúp hàng hóa, dịch vụ của Việt Nam tiếp cận thị trường toàn cầu, nhất là thị trường EU và Hoa Kỳ.

Gia nhập Công ước số 105 cũng là để thực thi cam kết của Việt Nam trong các hiệp định thương mại, nhất là Hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu (EVFTA) đã được Chủ tịch nước trình Quốc hội và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP); gửi đi thông điệp mạnh mẽ về đối ngoại cho cộng đồng quốc tế và các đối tác thương mại, khẳng định Việt Nam là một thành viên nghiêm túc, có trách nhiệm với các cam kết quốc tế của mình. Đồng thời, việc gia nhập Công ước cũng sẽ góp phần củng cố và tăng cường cơ sở pháp lý để bảo đảm hoàn toàn xóa bỏ lao động cưỡng bức tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, việc Việt Nam gia nhập và thi hành Công ước số 105 sẽ không làm tăng chi phí xã hội, chi phí triển khai thực hiện và không làm thay đổi nghĩa vụ quốc tế của Việt Nam do Việt Nam đã gia nhập Công ước số 29 và các tiêu chuẩn của Công ước số 105 đã được đưa vào các cam kết trong EVFTA và CPTPP. Công ước số 105 không quy định về việc bảo lưu khi gia nhập Công ước. Do đó, Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định gia nhập và chấp nhận toàn bộ nội dung Công ước, áp dụng trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Chính phủ không có đề xuất, kiến nghị sửa đổi, bổ sung văn bản quy phạm pháp luật để thực thi Công ước.

Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh cũng nhấn mạnh: Gia nhập Công ước 105 sẽ góp phần khẳng định và thực hiện đường lối đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước, đồng thời tiếp tục khẳng định cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam với tư cách là quốc gia thành viên của ILO. Đặc biệt trong bối cảnh nước ta đang hội nhập kinh tế - quốc tế một cách sâu rộng, đã tham gia Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và chuẩn bị tiến tới phê chuẩn Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), việc gia nhập Công ước số 105 nói riêng và các Công ước cơ bản còn lại của ILO nói chung là hết sức cần thiết trong thời điểm hiện nay.

Toàn cảnh Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV chiều 20/5.

Tổ chức thực thi cần phải xây dựng kế hoạch với các giải pháp cụ thể

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Đối ngoại nêu rõ, trình tự, thủ tục đề nghị gia nhập Công ước số 105 tuân thủ quy định tại khoản 14 Điều 70, khoản 6 Điều 88 Hiến pháp năm 2013; Điều 18, Điều 78 Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014 và Điều 41 Luật Điều ước quốc tế năm 2016. Căn cứ vào các quy định này, cơ quan đề xuất trình Chính phủ để Chính phủ trình Chủ tịch nước về việc gia nhập Công ước số 105 sau khi có ý kiến kiểm tra của Bộ Ngoại giao, ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp và ý kiến của cơ quan, tổ chức liên quan.

Do đó, căn cứ Tờ trình của Chủ tịch nước, Báo cáo thuyết minh của Chính phủ, ý kiến thẩm tra, Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội kiến nghị Quốc hội xem xét, quyết định gia nhập Công ước số 105 của Tổ chức Lao động quốc tế về Xóa bỏ lao động cưỡng bức. Đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì sớm nghiên cứu và xây dựng bộ chỉ số, hệ thống theo dõi, đánh giá, giám sát tổng thể đối với việc thực thi hệ thống các công ước của ILO mà Việt Nam đã gia nhập; chỉ đạo các bộ, ngành liên quan xây dựng kế hoạch cụ thể triển khai việc thực thi Công ước; xây dựng đề án tuyên truyền, phổ biến nội dung Công ước số 105 tới người lao động, người sử dụng lao động, các cơ quan tổ chức có liên quan, đồng thời, xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật trong lĩnh vực lao động có liên quan theo đúng quy định của Công ước số 105.

Thảo luận về nội dung này, các đại biểu bày tỏ sự tán thành cao với Tờ trình, Báo cáo thuyết minh và Báo cáo thẩm tra của các cơ quan chuyên môn về việc phê chuẩn gia nhập Công ước số 105 của ILO về xóa bỏ lao động cưỡng bức. Các ý kiến của đại biểu nhất trí về sự cần thiết gia nhập Công ước số 105 và cho rằng việc gia nhập Công ước số 105 phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước trong hội nhập quốc tế về lao động, xã hội , khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong quá trình thực thi các cam kết liên quan đến lao động trong Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU và thực hiện nghĩa vụ của Việt Nam với trách nhiệm là quốc gia thành viên ILO. Đồng thời, trong thời gian qua hệ thống pháp luật Việt Nam đang từng bước được hoàn thiện góp phần tăng cường và củng cố cơ sở pháp lý để bảo đảm hoàn toàn xóa bỏ lao động cưỡng bức tại Việt Nam.

Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng đóng góp ý kiến tại Kỳ họp.

Cho ý kiến tại Phiên họp, đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng- Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre nhất trí với sự cần thiết và tính tương thích của pháp luật Việt Nam khi tham gia Công ước này. Việc tham gia Công ước còn khẳng định Việt Nam nghiêm túc thực hiện các cam kết; nâng cao vị thế chính trị của Việt Nam; khẳng định Việt Nam luôn đề cao quyền con người; góp phần hạn chế các xung đột xã hội.

Giải trình một số nội dung liên quan đến việc gia nhập Công ước số 105, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết: Trong suốt thời gian qua, để chuẩn bị thấu đáo cho việc trình việc Công ước ra Quốc hội lần này, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ rà soát toàn bộ cơ sở pháp lý và lấy ý kiến của các bộ ngành, tổ chức liên quan đảm bảo cơ sở pháp lý đầy đủ; sự tương thích đối với hệ thống pháp luật của Việt Nam. Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung nêu rõ, hiện nay Việt Nam không có văn bản pháp luật nào trái với nội dung Công ước 105 của Tổ chức Lao động Quốc tế về xóa bỏ lao động cưỡng bức.

Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội khẳng định, Công ước 105 của Tổ chức Lao động Quốc tế về xóa bỏ lao động cưỡng bức là một Công ước văn minh và tiến bộ, đảm bảo quyền con người, quyền công dân, và thực hiện chủ trương nhất quán của Nhà nước ta là không chấp nhận lao động cưỡng bức. Trên cơ sở tiếp thu các ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại phiên họp hôm nay và Chính phủ sẽ xây dựng kế hoạch, phân công trách nhiệm cụ thể đến từng cấp, từng ngành để tổ chức thực hiện.

THẢO HƯƠNG