Tóm tắt vụ án, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết: Vụ án này xảy ra từ 2008, trải qua quá trình tố tụng nhiều cấp, đã được liên ngành thẩm định và trong đoàn giám sát oan sai của Quốc hội năm 2015 cũng đã xem xét vụ án này. Qua sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm và đã đến Chủ tịch nước quyết định.
Cụ thể, Hồ Duy Hải quen 2 cô gái ở Bưu điện Cầu Voi. Tối 13/1/2008, Hải đến đây chơi. Cô Vân đang trực, cô Hồng đang nghỉ. Hải có vào nói chuyện với cô Hồng, quá trình nói chuyện hai bên nam, nữ có việc tán tỉnh nhau. Sau đó Hải có ý định quan hệ tình dục với cô Hồng, nên đã đưa tiền cho cô Vân đi ra ngoài mua trái cây.
Tại phòng ở Bưu điện, Hải dẫn cô Hồng vào buồng ngủ và vật nạn nhân ra, khiến cô gái phản ứng, đạp vào bụng Hải rồi bỏ chạy. Hải đuổi theo làm cô Hồng ngã gần cái thớt, Hải cầm thớt đập vào đầu cô gái. Cô Vân sau khi đi mua trái cây về cũng bị Hải giết luôn theo cách tương tự là cắt cổ.
Chánh án TANDTC Nguyễn Hoà Bình trả lời những băn khoăn của đại biểu tại phiên họp quốc hội sáng 15/6.
Trả lời câu hỏi: "Bây giờ chứng cứ chứng minh Hồ Duy Hải phạm tội là gì?" Chánh án TANDTC đặt vấn đề và nêu rõ:
Thứ nhất, Cơ quan điều tra đã cho Hải mô tả hiện trường, thì Hải mô tả chính xác đồ vật có trong hiện trường, mà bình thường nếu không có mặt ở hiện trường thì không thể mô tả được. Trong đó có 2 điểm đáng lưu ý. Một là đồ vật trong phòng ngủ cô Hồng. "Bưu điện là nơi công cộng, bên ngoài ai cũng biết nhưng phòng ngủ nếu không có mặt thì không thể biết được". Hai là, vị trí các đồ vật rời như con gấu, tờ báo, cốc nước, túi trái cây... hôm nay có thể để chỗ này, ngày mai để chỗ khác. Nhưng đối với các đồ vật rời này, Hải đã mô tả đúng vị trí thời điểm xảy ra vụ án” - Chánh án TANDTC phân tích.
Thứ hai là, về diễn biến hành vi, Hải khai khi sờ soạng Hồng không nói gì, nhưng khi đè ra thì bị Hồng phản ứng đạp vào bụng. Hiện trường để lại là cái áo ngực trên ngực cô gái.
Theo Chánh án TANDTC, phản ứng bình thường của người phụ nữ khi ngồi dậy phải sửa, nhưng do phản ứng tức thì nên cô gái không kịp sửa. Bên cạnh đó là do đập đầu bằng thớt và hiện trường có cái thớt dính máu nằm bên cạnh đầu Hồng. Đỉnh đầu Hồng có một vết thương, mà kết luận pháp y xác định do tác động của mặt cứng, mặt phẳng.
Thứ ba là, về giám định pháp y. Âm đạo của cô Hồng có dịch và theo pháp y là do quá trình kích dục từ việc có sự đụng chạm vùng nhạy cảm của cơ thể.
Về tài sản cướp được, Hồ Duy Hải khai sau khi giết hại 2 cô gái có lấy của Bưu điện một số tiền và sim card cùng nữ trang, dây chuyền, vòng tay... của nạn nhân. Ở thời điểm khám nghiệm hiện trường, cơ quan điều tra đã không biết Hải lấy được gì, nhưng khi bắt được Hải khai lấy được dây chuyền, vòng. Cơ quan điều tra hỏi người thân, cha mẹ cô gái thì họ mô tả đúng đồ vật mà 2 cô gái có. Bưu điện cũng đã nói rõ mất bao nhiêu tiền, sim card.
Chánh án cũng lưu ý, có một chi tiết rất có giá trị chứng minh là Hải khai lấy của Hồng dây chuyền có mặt, còn dây chuyền của Vân không có mặt dây chuyền. Kết quả khám nghiệm hiện trường phát hiện mặt dây chuyền của Vân nằm trên ngực áo.
Khi cơ quan điều tra yêu cầu Hải khai nơi tiêu thụ tài sản thì Hải mô tả chính xác nơi bán vàng, bán điện thoại lấy được ở Bưu điện. Điều phù hợp nằm ở chỗ Hải khai ở cửa hàng vàng ở quầy này có người lớn tuổi bán, quầy kia có người trẻ bán.
Về giá cả chiếc điện thoại được bán 200 nghìn cũng phù hợp với thực tế. Người mua khai phương thức thanh toán và giá cả của đồ trang sức cũng phù hợp với phương thức thanh toán mà Hải khai.
Hải khai quá trình bán vàng, do lo sợ nên Hải không nhìn vào người mua vàng mà nhìn ra ngoài đường xem có ai theo dõi. Người mua khai trùng hợp khi đưa máy tính tiền cho Hải xem để thống nhất mua bán, nhưng Hải không nhìn nên họ viết ra giấy. Hải cũng khai có viết giấy và sau đó vứt đi. “Như thế phù hợp về phương thức thanh toán, giá cả”, Chánh án TANDTC khẳng định.
Liên quan đến hung khí, Chánh án TANDTC cho biết, ở thời điểm khám nghiệm hiện trường, cơ quan điều tra không biết rằng, cái thớt chính là hung khí, chỉ khi bắt được Hải, Hải khai ra là đã dùng cái thớt đập vào đầu nạn nhân, cơ quan điều tra mới biết đây là hung khí, lúc đó thì cái thớt đã bị dọn đi.
Còn về con dao, Hải khai bên tường nhà Bưu điện có một cái bảng và Hải đã dắt con dao vào bảng đó, nhưng cơ quan điều tra không tìm thấy dao, do chỉ có Hải mới biết vị trí để dao. Sau này cơ quan điều tra biết, sau khi khám nghiệm hiện trường có 3 cán bộ dân phòng vào dọn phòng Bưu điện, họ phun nước, dỡ bảng ra, thì có một con dao rơi xuống và họ lại sơ suất vứt dao này đi. Cơ quan điều tra đi tìm không được. Sau này cơ quan điều tra đã cho 3 dân phòng mô tả dao, mua dao về để nhận diện.
“Dư luận nói mua dao ở chợ về thay hung khí, nhưng trong hồ sơ mua dao, mua thớt chỉ là mua vật tương tự cho Hải và người liên quan nhận diện có đúng với hiện trường hay không. Kết quả khi để ra một loạt dao để nhận diện, thì Hải nhận diện đúng dao đã sử dụng hôm gây án, mặc dù khi khai Hải khai không thống nhất, lúc thì khai dao ngắn, dài, lúc dày 30 – 31 - 32..., nhưng khi nhận diện, Hải đã nhận đúng con dao 3 dân phòng đã vứt đi khi dọn phòng đó”, Chánh án TANDTC cho biết.
Đối với bị cáo của vụ án, Chánh án Nguyễn Hòa Bình thông tin thêm: Hồ Duy Hải có 25 lời khai nhận tội. Lời khai nhận tội đầu tiên là do Hải tự viết ra, chứ không phải một bản hỏi cung. Trong quá trình ở những thời điểm quan trọng của vụ án Hải đều nhận tội. Khi nhận kết luận của cơ quan điều tra, Hải công nhận kết luận của cơ quan điều tra là đúng. Khi nhận cáo trạng của Viện kiểm sát, Hải cũng khẳng định cáo trạng là đúng. Sau xét xử sơ thẩm vụ án Hải không kêu oan, kết thúc phiên tòa phúc thẩm, gửi đơn cho Chủ tịch nước, Hải cũng không kêu oan, chỉ xin giảm nhẹ hình phạt. Còn người kêu oan nhiều nhất là mẹ Hải ở ngoài xã hội.
Chánh án TANDTC cũng nêu rõ, còn nhiều chứng cớ và nội dung khác về vụ án mà trong một thời gian ngắn trước Quốc hội không thể nói hết, nếu đại biểu Quốc hội nào quan tâm, Chánh án sẵn sàng phục vụ, trao đổi thông tin cụ thể.
Vụ án Hồ Duy Hải là một vụ án hình sự ở Việt Nam xảy ra vào tối ngày 13/1/2008 tại Bưu cục Cầu Voi, ấp 5, xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An. Trong đó, hai nữ nhân viên bưu điện tên là Nguyễn Thị Ánh Hồng (sinh năm 1985) và Nguyễn Thị Thu Vân (sinh năm 1987) bị giết bằng cách cắt cổ.
Ngày 21/3/2008, nghi phạm Hồ Duy Hải sinh năm 1985 bị bắt. Qua hai lần xét xử sơ thẩm (năm 2008 tại Tòa án nhân dân tỉnh Long An) và phúc thẩm (năm 2009 tại Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Thành phố Hồ Chí Minh), Hồ Duy Hải bị kết án tử hình về tội giết người, 5 năm tù về tội cướp tài sản, tổng hợp hình phạt là tử hình.
Tuy nhiên, gia đình Hồ Duy Hải liên tục kêu oan. Năm 2011, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình quyết định không kháng nghị vụ án. Năm 2012, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang bác đơn xin ân xá của Hồ Duy Hải. Sau đó, trước phản đối của dư luận trong nước và quốc tế cũng như Quốc hội Việt Nam, năm 2014, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang ra lệnh tạm dừng thi hành án tử hình đối với Hồ Duy Hải, việc chưa từng có tiền lệ trong lịch sử Tòa án nhân dân tối cao.
Ngày 22/11/2019, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Việt Nam Lê Minh Trí kháng nghị giám đốc thẩm vụ án, sau khi nhận được đề nghị xem xét giải quyết đảm bảo đúng pháp luật vụ án từ Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng vào tháng 7/2019.
Ngày 8/5/2020, sau 3 ngày xét xử giám đốc thẩm vụ án, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua bỏ phiếu công khai, quyết định không chấp nhận kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân tối cao và giữ nguyên bản án sơ thẩm.
THẢO HƯƠNG